INSTELLEN MAALGRAAD
KOFFIEMOLEN
VOOR HALFAUTOMATISCHE
KOFFIEMACHINE

Stap voor stap de juiste maalgraad op je koffiemolen.

INSTELLEN MAALGRAAD
KOFFIEMOLEN
VOOR HALFAUTOMATISCHE
KOFFIEMACHINE

Stap voor stap de juiste maalgraad op je koffiemolen.

Maalgraad koffiemolen voor halfautomaat

Laat de ultiem verse koffiebonen niet staan. Nu ze in huis zijn is het tijd voor het instellen en afstellen van de maalgraad van je koffiemolen. Je hebt iets meer kennis nodig dan bij een volautomaat. Zeker de eerste keer kan dit iets zijn waar je tegenop kijkt. Hoe te beginnen? We gaan je barista skills upgraden!

Allereerst wat uitleg over waarom een koffiemolen zo belangrijk is voor de ultieme espresso, daarna de how to om snel tot een goede afstelling van de bonenmaler te komen.

maalgraad instellen koffiemolen halfautomaat

Waarom is een koffiemolen essentieel?

Koffie is ook voorgemalen te koop, waarom dan toch zelf malen?
In elke koffieboon zitten na branding aroma’s, gassen en essentiële oliën. Deze stofjes blijven na branding slechts een beperkte periode in de boon aanwezig, en zorgen samen met het hete water voor een rijke smaak en de crema op de koffie.

Daarom dat koffiebonen als een versproduct moeten worden gezien met beperkte houdbaarheid. De koffiebonen zijn optimaal vanaf 5 dagen na branding tot 4 à 5 weken na branding.

Koop nooit voorgemalen koffie want zodra een boon gemalen wordt blijft de gemalen koffie ongeveer 15 minuten “vers”. Daarna zijn veel van de gassen en essentiële oliën verdwenen en is de koffie niet meer vers. Ruik meteen na het malen en 15 minuten later. Je zal verbaasd zijn.

Voorgemalen koffie is dus, ondanks de beste bedoelingen van de verkoper zelfs als deze “versgemalen” is in een winkel per definitie altijd oud.

Welke koffiemolen heb ik nodig? Om die vraag te beantwoorden lees je best alles over koffiemolens.

Alles over koffiemolens

De juiste doorlooptijd

De maalgraad van de koffie zorgt voor de juiste doorlooptijd. Loopt de koffie te snel door is deze te grof gemalen, loopt hij te langzaam is de maalgraad te fijn.

Belangrijk is om bij het afstellen van de maler elke keer dezelfde hoeveelheid bonen te gebruiken of de hoeveelheid koffie te wijzigen. Dit om maar met 1 variabele tegelijkertijd te werken.

We raden je aan om een weegschaal te gebruiken en elke stap te noteren in een notitieboekje.

maalgraad instellen koffiemolen filterdrager

Aan de slag: de aanpak is voor alle koffiemolens en halfautomaten hetzelfde.

Stap 1: de koffiemolen klaarmaken voor een eerste espresso test.
Neem alvast een weegschaal bij de hand.

0 stand van de koffiemolen

Maak en maal de koffiemolen eerst geheel leeg.

Start maalgraad instelling

Zet de maler op de allerfijnste stand. De schijven raken elkaar op dit punt en de maler kan niet fijner. Op dit punt is malen niet mogelijk. Zet de koffiemolen NIET aan.

Van hieruit iets grover zetten

Vanaf de fijnste stand draai je de maler ongeveer 90 graden, dus een kwart omwenteling van de maalschijfhouder terug. Een stukje terug naar grof dus. Dit is afhankelijk of het een getrapte of traploze koffiemolen is. Dit is even aanvoelen.

Vul het bonenreservoir van de maler en doe een eerste maling

Dit is je startpunt voor je eerste maling. Start de koffiemolen. Probeer voor een dubbele espresso tussen de 15 en 22 gram koffie te malen. Kies bijvoorbeeld 17 gram. De instelling voor het aantal gram werkt meestal met een timer. Blijf consequent met deze variabele gewicht. Later kan je ook nog met het aantal gram koffie aanpassingen doen.

Controleer de eerste maling

De maalstand voor espresso is goed wanneer deze aanvoelt tussen zout en suiker. Het maalsel moet in kleine brokjes uiteen vallen. Is dat niet het geval pas de maalgraad nu al in kleine stapjes aan. Zit je naar je gevoel tussen zout en suiker, zet dan je eerste espresso.

Wat is de optimale maalgraad?

Te grof

Je koffie loopt te snel door. De koffie is dan niet goed geëxtraheerd, ook herkenbaar aan de lichte kleur van de vloeistof bij de uitloop. Een andere indicatie is dat het koekje te droog is. De koffie zal zuur smaken.

Ideaal

Bij een optimale koffiemaling loopt de espresso in een stroom door. De crèmelaag heeft een hazelnootbruine kleur in een tijgerpatroon. De extractie of doorlooptijd is tussen de 25 en 30 seconden.

Te fijn

Je espresso loopt te langzaam door. Het water heeft moeite om door de stevige puck heen te komen. Het koekje is erg nat of heeft zelfs een laagje water. De espresso smaakt te bitter.

Stap 2: espresso zetten, herhalen tot de smaak goed is
Neem alvast een stopwatch, een weegschaal en notitieboekje bij de hand.

Meten is weten

Voor elk rondje espresso zetten noteren we eerst de hoeveelheid koffie en de maalgraad.

Zet een eerste espresso

Doe de gemalen koffie in de filterdrager of maal rechtstreeks in de filterdrager. Goed en met gelijkmatig verdeelde druk tampen. Plaats de filterdrager in de espressomachine en start de machine. Sommige machines stoppen automatisch, andere moet je manueel stoppen. Het is belangrijk dat de tijdsregistratie goed is. De tijd begint te lopen vanaf het moment dat je de knop indrukt. We mikken op een doorlooptijd van 25 tot 30 seconden.

Beoordeling van de espresso

Meestal zie je tijdens het lopen of het een goede espresso wordt of niet.
In het volgende blok beschrijven we "Waar zijn we op zoek?". Op basis daarvan ga je naar stap 2.d of ben je klaar.

Pas de maalgraad aan op basis van je beoordeling

Op basis van je beoordeling ga je de maalgraad fijner of grover zetten. Doe dit stap voor stap, tandje voor tandje. De eerste maling na het aanpassen van de maalgraad moet je weggooien. Het is namelijk een mix van 2 maalgraden.

Waar zijn we naar op zoek?
Wat willen we zien, wat willen we proeven?

Was het een mooie constante straal? Doet de machine er tussen de 25 en 30 seconden over om een espresso te zetten?
Is de smaak in balans? Perfect! Niets meer doen.

Zijn het druppeltjes of komt er helemaal niets uit? Dan staat de maalgraad iets te fijn. Zet de maalgraad 1 tandje grover en probeer het opnieuw. Maar let wel: de smaak geeft uiteindelijk de doorslag, dus twijfel je tussen twee standen, laat de smaak beslissen.
Is de straal een heel lange tijd zeer licht van kleur dan is de maalgraad meestal te grof.
Te bitter: de koffie is uit balans en bitter overheerst. Omdat de doorlooptijd te lang is geweest, zijn er te veel stoffen door het water opgenomen. Dit wil zeggen overextractie. Zet de maalgraad één tandje grover. (naar rechts draaien)
Te zuur: de koffie is uit balans en zuur overheerst omdat veel te weinig smaakcomponenten door het water zijn onttrokken uit de koffie. De doorlooptijd is te kort geweest. Dit wil zeggen onderextractie. Zet de maalgraad één tandje fijner. (naar links draaien)

Behalve de doorlooptijd herken je een geslaagde espresso ook aan een mooi goudbruin crema en een gebalanceerde smaak: zacht mondgevoel, zoete tonen van caramel en noten, niet te bitter, niet te zuur.

Wat doen bij een rood X ?
Pas de maalgraad aan. Doe het tandje voor tandje. Noteer wat je doet. De eerste maling na het wijzigen van de maalgraad moet je weggooien.

Het watervolume en koffiesterkte aanpassen

Als barista met een halfautomaat heb je de mogelijkheid om aan veel knoppen te draaien. Naast de maalgraad kan je ook het watervolume en de koffiesterkte aanpassen. Meer of minder koffie, meer of minder water. Dat doe je bijvoorbeeld als de espresso naar jouw smaak te sterk is (dus te geconcentreerd). Pas de maalgraad dan niet verder aan, maar laat de machine meer water toevoegen of gebruik iets minder koffie! Of probeer een cappuccino!

Doe dit ook stap voor stap, pas nooit meer dan 1 variabele tegelijkertijd aan. Noteer elke stap.

Tot slot

Doorlooptijden en doseringen zijn een richtlijn en niets meer dan dat.

Het belangrijkste is:

Als de smaak goed is, is het goed! Don't over do it.
Iedereen heeft een eigen voorkeur wat betreft smaak, doorlooptijd en dosering.
Laat je vooral niet te veel wijs maken door wat je online allemaal leest!