Koffie

Koffie is veel meer dan een warme drank op basis van vers water en gebrande koffiebonen. Koffie is fruit. Het is een bes dat aan een plant groeit. De koffieplanten groeien op plantages verspreid over zo’n 72 koffieproducerende landen.

Deze landen hebben geen internationale afspraken gemaakt over de kwaliteit van koffie. Kwalitatief hoogstaande koffie heeft specifieke eigenschappen die tot stand komen door de samenwerking tussen mens en natuur. Deze combinatie geeft unieke smaken en bijzondere aroma’s. Arabica is een koffiesoort waarbij de smaken en aroma’s het meest positief uitgesproken zijn. Daarom wordt Arabica het meest gedronken.

Elke koffiebes bevat 2 koffiebonen. De rijpe koffiebessen oogsten en verwerken tot koffiebonen vraagt vakmanschap van de koffieboer. Vervolgens is het sorteren, kwalificeren, cuppen of proeven en branden van de koffiebonen heel belangrijk als basis voor het zetten van lekkere koffie.

Er zijn verschillende manieren om koffie te zetten. Filterkoffie en espresso zijn de populairste zetmethodes. Bij het zetten van koffie wordt er gezocht naar de ideale smaakbalans tussen aciditeit, zoet en bitter. Om zo’n sublieme koffie te zetten, is vakmanschap nodig. Barista’s maken de lekkerste koffie, maar je kan het ook zelf. Klaar om in de boeiende wereld van koffie te duiken en er alles over te leren?

Inhoudsopgave

• Geschiedenis
  
  • 1.1 Geboorteland Ethiopië en de reis van de koffiezaden
  • 1.2 Eerst was koffie voedsel
  • 1.3 De wijn van Arabië
  • 1.4 Koffie als medicijn
  • 1.5 Voor het eerst koffie drinken
  • 1.6 De verspreiding van koffie
  • 1.7 De eerste koffiehuizen
  • 1.8 Thuis koffie drinken
  • 1.9 Koffie conflicten in Arabië
  • 1.10 Koffie naar Europa
  • 1.11 Koffie naar Amerika
  
  
• De koffieplant
• Koffieproducerende landen
  
  • 3.1 De koffiegordel
  • 3.2 De koloniale routes
  • 3.3 Afrikaanse koffie
  • 3.4 Zuid-Amerikaanse koffie
  • 3.5 Centraal-Amerikaanse koffie
  • 3.6 Aziatische koffie
  
  
• Koffieproductie
• Koffie zetten
  
  • 5.1 Betere koffie maken door 9 aandachtspunten
  • 5.2 Verschillende zetmethodes
  • 5.3 Koffie als basis voor verschillende dranken
  
  
• Koffie drinken
  
  • 6.1 Tussen de 17e en 19e eeuw
  • 6.2 Anno 2018
  
  
• Cafeïne in koffie
  
  • 7.1 Cafeïnevrije koffie
  
  




1. Geschiedenis

Nederland en België zijn geen traditionele koffielanden. In het Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) tijdperk kwamen de Nederlanders in 1616 voor het eerst in contact met koffie. Pas na 1660 zou koffie een interessant handelswaar worden. Vandaag de dag is Antwerpen nog steeds een wereldhaven voor koffie. Daarin speelt de geschiedenis een belangrijke rol.

[caption id="attachment_200136" align="aligncenter" width="789"] De koffiegeschiedenis start in Ethiopië[/caption]


1.1 Geboorteland Ethiopië en de reis van de koffiezaden


Dat de koffieplant ontstaan is in Ethiopië staat niet ter discussie. Want in de meeste verhalen over koffie staat Ethiopië centraal. De koffieplant is ergens tussen 575 en 850 vanuit Ethiopië naar Arabië gereisd. Maar hoe?

Waarschijnlijk hadden bepaalde stamleden de zaadjes meegenomen toen ze het stukje Rode Zee overstaken en in het huidige Jemen aan wal gingen. Ze werden teruggedrongen door de Perzen maar ze lieten koffiebomen achter. Er bestaan een heleboel mythen en mysteries. Waren het de Arabische slavenhandelaars die de zaden mee terugnamen van hun invallen in Ethiopië? De klassieke Arabische literatuur schrijft echter dat de soefi’s verantwoordelijk zijn voor de reis van de koffiezaden. De soefi’s zijn een mystieke islamitische sekte. De koffiezaadjes werden dus naar Arabië gebracht door de soefi grootmeester Ali ben Omar al Shadhili. De soefi gemeenschap was waarschijnlijk ook verantwoordelijk voor de eerste verbouwde koffie in kloostertuinen in het huidige Jemen.



1.2 Eerst was koffie voedsel


Ook het tot stand komen van de drank koffie zoals wij vandaag kennen, is er één van mythes en mysteries.

[caption id="attachment_200182" align="aligncenter" width="750"] De cafeïne in koffiebessen maakte de geiten levendiger[/caption]

Een geitenhoeder merkte dat zijn dieren veel levendiger waren na het eten van bessen van een bepaalde boom. Dit verhaal vertelde hij in het klooster. De abt van het klooster ging op onderzoek. Met de bessen ging hij aan de slag. Hij goot er kokend water over om er een drank van te maken.

Van Europese ontdekkingsreizigers weten we dat Ethiopiërs op rauwe koffiebonen kauwden vanwege de stimulerende werking. Ze aten ook een soort van pastaballetjes op basis van verpulverde rijpe koffiebonen, vermengd met dierlijke vetten. Dit gaf hen een krachtige cocktail van dierlijke eiwitten, vetten en cafeïne.

Ook in Arabië werd koffie waarschijnlijk eerst als voedsel behandeld. Misschien was koffiewijn wel de eerste drank.



1.3 De wijn van Arabië


In Arabië werd koffie voor het eerst gedronken als wijn. Uit het gefermenteerde sap van de koffiebessen werd wijn gemaakt. De wijn kreeg de naam quahwah, wat ‘wijn van de boon’ betekent. Echter was wijn door Mohammed verboden en kreeg de koffie de bijnaam ‘de wijn van Arabië’.

Door een paar koffiebonen met schil te laten weken in koud water kreeg men waarschijnlijk de eerste versie van koffie als drank. Later werden ongepelde bonen gebrand boven een open vuur om daarna zo’n 30 minuten gekookt te worden tot een geelachtige vloeistof.

Rond de 13e eeuw werden de koffiebonen gedroogd. Door ze in de zon te drogen, konden ze voor lange tijd worden bewaard. Daarna was het maar een kleine stap om ze boven een vuurtje te branden.



1.4 Koffie als medicijn


Het eerste bekende gebruik van koffie als drank, was op medisch advies. Het Afrikaanse woord voor koffieplant is bun, dat in het Arabisch bunn werd. Bunn is zowel de naam van de bes als de plant. In een medische encyclopedie, geschreven door een dokter uit het Perzische Irak, staat te lezen dat de koffieboon bunchum werd genoemd. Koffie was blijkbaar al meer dan 1000 jaar geleden bekend als medicijn. Het woord koffie als drank is dan weer afgeleid van het Turkse woord kahveh. Dat is op zijn beurt afgeleid van het Arabische woord kahwah of quahwah.

Koffie werd meer en meer voorgeschreven door medici. Zo werd het gebruikt tegen een verbazend aantal aandoeningen waaronder nierstenen, waterpokken, jicht, mazelen en hoest.



1.5 Voor het eerst koffie drinken


Wat begon als middel om langer en intenser te bidden tijdens godsdienstige plechtigheden van de soeti gemeenschap, resulteerde er in dat meer religieuze gemeenschappen in heel Arabië koffie begonnen drinken. Langzamerhand geraakte het gebruik ook daarbuiten bekend. Koffie werd gedronken in de moskee. Als de monniken er genoeg van hadden, gaven ze het aan de burgers. Koffie werd toen heel plechtig opgediend met op de achtergrond devote gezangen. Daarom werd koffie drinken beschouwd als een vrome, gezonde bezigheid. Omdat koffie zo lekker was, werd het gezien als een beloning die men kreeg als men naar de moskee ging.

De kerkelijke autoriteiten wilden deze trend snel de kop in drukken en probeerden het koffiegebruik in te perken. Koffie drinken was alleen voorbestemd voor imams en monniken tijdens hun nachtelijke gebeden. Maar ze slaagden niet in hun opzet omdat dokters voor steeds meer kwalen koffie voorschreven en de minder gelovigen ’s nachts de moskee bleven bezoeken. Koffie drinken droeg bij aan de gezelligheid in de moskee en ze vonden het lekker. Het duurde dan ook niet lang vooraleer koffie openlijk werd verkocht. De hele sterke koffie was populair tijdens de ramadan, als men van zonsopgang tot zonsondergang moet vasten. Burgers dronken koffie al snel thuis en op speciaal daarvoor bestemde plaatsen. Groepen mensen gingen naar deze plaatsen om te schaken en te praten onder het genot van een kopje koffie.



1.6 De verspreiding van koffie


Tegen het einde van de 15e eeuw bereikte koffie de heilige stad Mekka. Vanuit het centrum van de moslimwereld was het onvermijdelijk dat de sociale en culturele gewoonten zich razendsnel verspreidden. Koffie drinken behoorde al snel tot deze gewoonten. In een mum van tijd was heel Arabië aan het koffie drinken. Het verspreidde zich verder naar Egypte en Syrië. Moslimlegers brachten overal koffie mee. Ze rukten op naar Zuid-Europa en Noord-Afrika en ook oostwaarts richting India.



1.7 De eerste koffiehuizen


[caption id="attachment_200202" align="aligncenter" width="700"] Eén van de eerste koffiehuizen[/caption]

In Perzië waren waarschijnlijk de eerste koffiehuizen. De ruime, stijlvolle koffiehuizen waren gevestigd in de beste delen van de stad. De Perzische koffiehuizen bouwden een reputatie op van praten, muziek en dansen. Er was geen sprake van politieke discussies, want genot stond centraal.

Volgens een 16e eeuwse Arabische schrijver werden de eerste 2 koffiehuizen in 1554 in Constantinopel geopend door een paar Syrische ondernemers. De koffiehuizen waren heel weelderig opgezet. Uitgedost met mooie banken en tapijten. Er werden veel zakelijke contacten gelegd en reizigers die in Constantinopel op zoek waren naar een baan, vonden al snel hun weg naar het zwarte goud.

Het koffiehuis was zeer populair, want meer en meer koffiehuizen openden hun deuren. Er ontstond een strijd om de klanten. De eigenaren probeerden hun klanten te verleiden, niet enkel door een nog luxueuzere uitvoering maar ook door de kwaliteit van hun drank en de manier van bedienen en presenteren. Musici, dansers en jongleurs zorgden voor het vermaak.



1.8 Thuis koffie drinken


In het 16e eeuwse Constantinopel werd in elk huis minstens 2 keer per dag koffie gedronken. Zelfs in de eenvoudigste huishoudens was het gebruikelijk om bezoekers koffie aan te bieden. Weigeren werd als ongepast beschouwd. Koffie drinken was een vast onderdeel geworden van het dagelijks leven. En toch bleef het iets betoverends houden. Koffie werd altijd met de nodige ceremonie geserveerd. Met dadels en meloenpitten op fraai gedecoreerde dienbladen in porseleinen koffiekopjes. De meest welgestelde huishoudens hadden zelfs een koffie bediende die zich alleen bezighield met het bereiden en bedienen van de koffie.



1.9 Koffie conflicten in Arabië


In het begin was koffie nog een reden om de moskee te bezoeken. Maar door de opkomst van de koffiehuizen ging men steeds minder naar de moskee. In het koffiehuis amuseerden mensen zich. De politieke en godsdienstige leiders waren niet blij met deze evolutie. De heilige stad Mekka was de eerste plaats waar men verklaarde dat koffie drinken niet alleen in strijd was met de godsdienstwetten maar ook ongezond was.

De gouverneur van Mekka verklaarde dat koffie drinken de neiging had tot het verstoren van de openbare orde. Het was als het drinken van wijn, wat uiteraard in strijd was met de mohammedaanse wet. Vooraleer hij besloot het te verbieden, moest een groep experts een standpunt innemen. Maar dit was zo een delicaat onderwerp dat niemand zijn handen hier aan wilde verbranden. Ze wilden hiervoor niet de eindverantwoordelijkheid dragen en verklaarden dat de dokters een beslissing moesten nemen. Na lange discussies werd koffie als verboden stof gezien. Het verkopen en drinken van koffie werd verboden met als gevolg dat koffiehuizen werden gesloten.

Deze verklaring werd naar de sultan van Egypte gestuurd. In Egypte waren ze helemaal verbaasd, want in Caïro werd de drank als gezond en heilzaam ervaren. De Egyptische juristen, die veel meer aanzien hadden, waren het niet eens met de beslissing van de gouverneur. Hij werd berispt. Het koffie drinken dat in de achterkamertjes overigens nooit was gestopt, werd in ere hersteld.

Toch bleven de discussies over de details van de mohammedaanse wet met betrekking tot koffie doorgaan. Maar tegen het einde van de 16e eeuw was in het Midden-Oosten het koffie drinken zo’n diep verankerde gewoonte geworden dat elk verbod zinloos werd.



1.10 Koffie naar Europa


De Venetianen waren de eerste die koffie naar Europa haalden. Aan het einde van de 16e eeuw werden ze getriggerd door de koffie verhalen van reizigers. De Arabieren hadden snel door dat ze goud in handen hadden. Koffieplantages werden afgeschermd, want het was het begin van een heel winstgevende export. Zo’n 100 jaar lang was Jemen de enige Europese koffieleverancier.

[caption id="attachment_200149" align="aligncenter" width="500"] Bron: Koffieboom, O. Dapper, Beschrijving van Asië, Amsterdam 1680, p. 62[/caption]

Het waren de Nederlanders die veel tijd en energie staken in de mogelijkheden om zelf koffie te verbouwen en te verhandelen. De informatie haalden ze bij botanisten om zo het Arabische koffie monopolie te ontmantelen. Een Nederlandse handelaar had een koffieplant gestolen in Jemen. Aan het einde van de 17e eeuw werd de eerste koffieplant op Java geplant. De koffieplant groeide snel en rijkelijk waardoor er op de andere Oost-Indische eilanden ook koffieplantages kwamen.

Java behoorde tot de Oost-Indische kolonie vanwaar de beste VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie) handelsschepen hun vaste routes hadden met Amsterdam. Zo werd Amsterdam het handelscentrum voor koffie uit de Nederlandse koloniën.



1.11 Koffie naar Amerika


Het door de Franse gesmokkelde koffiezaad was geen succes geworden op de Franse kolonie Madagascar. Maar dankzij een Nederlander kregen ze een nieuwe kans. Want samen met de eerste koffie oogst uit Java kwam er in 1706 ook een koffieplant naar Amsterdam. Deze plant groeide heel goed in de Amsterdamse Botanische Tuin. In 1714 lag deze koffieplant aan de basis van een cadeau aan de koning van Frankrijk. De Amsterdamse burgemeester schonk een koffieboom van bijna anderhalve meter aan Lodewijk XIV. De koffieboom werd gepland in le Jardin des Plantes waar er een speciale kas was gebouwd. Het was de wens van de koning dat de boom aan de basis zou liggen van de toekomstige koffieplantages in alle Franse koloniën. Zijn wens werd vervuld, want de boom groeide rijkelijk en is de voorouder van de bijna 19 miljoen koffiebomen die 50 jaar later op Martinique groeiden.

Toch waren het de Nederlanders die als eerst in 1712 verantwoordelijk waren voor de verspreiding van de koffiebomen in Midden- en Zuid-Amerika. Vanuit dezelfde Amsterdamse Botanische Tuin werd een koffieplant naar Guyana, in het noorden van Zuid-Amerika, gebracht.

Ook hier werden de koffieplantages streng bewaakt. Het is niet helemaal duidelijk hoe de koffieplant uiteindelijk in Brazilië is beland. Er wordt verondersteld dat de Braziliaanse keizer de legerkapitein Francisco de Mello Palheta naar Frans-Guyana stuurde als scheidsrechter in een grensconflict met Nederlands-Guyana. Toen het grensconflict was opgelost, kreeg de charmante Francisco een boeket bloemen van de vrouw van de Franse gouverneur. Waarschijnlijk omdat ze een oogje op hem had, zaten er stekjes van een koffieplant in het boeket.

Zeker is dat Palheta terugkeerde naar Brazilië met de basis van een koffieplant. Het verbouwen van koffie begon op kleine schaal, voor eigen gebruik. Maar door de ideale omstandigheden werden het al snel grote koffieplantages. In 1765 kreeg Lissabon de eerste Braziliaanse koffiebonen.

In 1760 werd koffie door Nederlandse kolonisten naar Nieuw Amsterdam in Noord-Amerika gebracht. Vandaag kennen we de stad als New York.


[caption id="attachment_200152" align="aligncenter" width="750"] Koffieplant met groene en rode koffiebessen[/caption]


2. De koffieplant

De koffieplant behoort tot Rubiaceae plantenfamilie. Er zijn heel veel soorten en ondersoorten wat het moeilijk maakt ze onder te verdelen. De koffie die wij het meeste drinken, is afkomstig van het Coffea arabica geslacht. Arabica is de meest dominante koffiesoort. Deze wordt het meest gedronken en krijgt daardoor de meeste aandacht.

Er is veel geëxperimenteerd met het kruisen van soorten, om zo tot rassen te komen die een hogere weerstand en een langere levensduur hebben. De oude soorten blijven de voorkeur dragen omdat de nieuwe soorten niet zo goed smaken.

De koffieplanten verschillen sterk van vorm, structuur, kleur en grootte. Dit is afhankelijk van de regio waar ze verbouwd worden. Een gemiddelde koffieplant heeft na 3 jaar zijn eerste bloesems en brengt na 4 tot 5 jaar zijn eerste oogst voort. Als ze niet gesnoeid worden, dan worden de koffiestruiken zo’n 10 meter hoog. Voor het gemak van het plukken worden de struiken gesnoeid op zo’n 3 meter.



3. Koffieproducerende landen

De koffieplant is ergens tussen 575 en 850 vanuit Ethiopië naar Arabië gereisd. Koffieplanten groeien niet overal, want ze hebben een heel specifiek klimaat nodig. Er zijn meer dan 72 koffieproducerende landen die zich allemaal in de zogenaamde koffiegordel situeren. Een reis door Zuid-Amerika, Centraal-Amerika, Afrika en Azië… Ga je mee?


[caption id="attachment_200147" align="aligncenter" width="750"] De gordel waarin koffie wordt geproduceerd[/caption]


3.1 De koffiegordel


De koffieplant vraagt een constante temperatuur, niet te veel zon en veel neerslag om goed te groeien. Koffieplantages vind je daarom alleen maar rond de evenaar. De koffiegordel bevindt zich tussen de 25ste noorderbreedtegraad en de 30ste zuiderbreedtegraad. In het milde klimaat voelt de koffieplant zich opperbest. De meer dan 72 koffieproducerende landen liggen allemaal in deze zone. Jaarlijks worden er meer dan 125 miljoen balen koffie geëxporteerd door koffieproducerende landen ( 1 baal = 60kg ). Bijzonder is dat hiervoor nog steeds vaak de oude koloniale routes worden gebruikt.



3.2 De koloniale routes


De geschiedenis van koffie gaat hand in hand met de opkomst van kolonies vanaf het moment dat in de Westerse wereld koffie werd ontdekt. Over de koloniale routes wordt nog steeds koffie getransporteerd. Bijzonder is wel dat in het land dat de kolonie in handen had nog steeds veel koffie van dat koloniale land gedronken wordt. Bijvoorbeeld in Frankrijk is een groot percentage van de koffie die men drinkt Robusta, de koffiesoort die wordt verbouwd in de West-Afrikaanse landen die vroeger deel uitmaakten van het Franse Rijk. Kolonies en koffie zijn dus heel nauw met elkaar verbonden. De koffieplanten zijn meestal niet inheems maar omdat het een bijzonder lucratief product is, werd al snel de productie in de kolonie opgestart.



3.3 Afrikaanse koffie


De bakermat van de Arabica koffie. Dan is het logisch dat in Afrika een aantal van de beste koffiesoorten wordt geproduceerd. Vanuit Ethiopië is de hele wereld koffie gaan drinken. De koffie reis door dit continent brengt ons dan ook eerst bij Ethiopië.

Ethiopië
Waarschijnlijk komt de naam koffie van een voormalige Ethiopische provincie Kaffa. De koffieplanten groeien door het hele land met een enorme diversiteit aan mutaties die nog niet helemaal in kaart zijn gebracht. Alhoewel het een land is dat regelmatig geteisterd wordt door droogte en burgeroorlogen is het een belangrijke kwalitatieve en kwantitatieve producent van koffie. Het is een schatkamer aan koffievariëteiten en exporteert een aantal van de beste, meest karakteristieke koffiesoorten ter wereld. Met voornamelijk traditionele productiemethodes wordt er heel veel speciality coffee geproduceerd. Over het algemeen zijn de koffiebonen fruitig van smaak en hebben ze van nature een zeer laag cafeïnegehalte. De bekendste Ethiopische koffiesoorten zijn Limu, Djimmah, Ghimby, Harrar, Lekempti en Yergacheffe. Het zijn geen alledaagse koffiesoorten. Ze worden als wildachtig omschreven. Voor de liefhebbers behoren ze tot de beste koffiebonen ter wereld.

Rwanda
De Rwanda Coffee board heeft de laatste jaren heel hard gewerkt aan de rehabilitatie van de koffieproducerende gemeenschappen. Met resultaat, want het land wordt wel de rijzende ster van de speciality coffee genoemd. De kwaliteit van de koffie wordt enorm beïnvloed door de hoeveelheid zon, de hoogte en de bodem. Maar daar heeft Rwanda de wind in de zeilen, want het land met de 1000 heuvels heeft veel variatie in hoogtes en bodemsamenstelling. Dit maakt van Rwanda een heel interessant land voor de koffiebrander.

Kenia
De Keniaanse koffie wordt door de Coffee board of Kenia streng gereguleerd. Ze hebben een goed werkend kwaliteit classificatiesysteem. Elke baal groene koffiebonen krijgt een markering. De balen die zijn gemerkt met AA zijn van topkwaliteit en zeer gewild bij de koffiehandelaren die voor de sublieme koffies gaan. Het is hoog verbouwde en nat verwerkte Arabica met een vrij smal smakenpalet dat vooral heel goed en constant is. Het smakenpalet is scherp en fruitig, met soms een citrusachtige smaak door de hoge zuurtegraad.

Andere koffielanden in Afrika zijn Angola, Benin, Burundi, Kameroen, Kaapverdië, Comoren, Congo, Guinea, Gabon, Ghana, Guinee, Ivoorkust, Liberia, Madagaskar, Malawi, Mozambique, Nigeria, Réunion, Sierra Leone, Zuid-Afrika, Soedan, Tanzania, Togo, Oeganda, Jemen, Zambia en Zimbabwe.



3.4 Zuid-Amerikaanse koffie


Met Brazilië en Colombia heeft Zuid-Amerika de nummer 1 en 3 van de grootste koffieproducenten ter wereld. Brazilië is als grootste koffieproducent heel dominant maar ook andere landen uit deze regio hebben goede bonen die meer dan de moeite waard zijn.

Brazilië
Hoeveel koffie Brazilië produceert? De koffieoogst is gigantisch. Per jaar gaat het meestal om 1/3 van de totale wereldproductie. De meeste koffieproducerende landen drinken zelf relatief weinig koffie. Dat is echter niet zo voor de Brazilianen. Voor hun populaire cafezinho verbruiken ze jaarlijks naar schatting zo’n 12 miljoen balen. Ze drinken deze koffie van prima kwaliteit dan ook minstens 2 keer per dag.

Er wordt voornamelijk Arabica geproduceerd. Voor binnenlands gebruik wordt dan weer Robusta geoogst. Brazilië heeft het ideale tropische klimaat omdat zowel de evenaar als steenbokskeerkring door het land gaan. Een groot deel van het enorme land wordt gebruikt voor de koffieproductie van vele soorten en kwaliteiten, van goedkope volume productie tot specialiteiten koffie. In het noorden vind je vooral Robusta plantages omdat daar de temperatuur hoger en het terrein vlakker is. Koffie experts geven deze massaproductie van de Braziliaanse koffie een matige tot middelmatige kwaliteit. Met een lage tot matige zuurtegraad en neutrale of zelfs flauwe smaak. Bij de massaproductie wordt niet manueel geplukt maar gestript of machinaal geoogst. Hierdoor worden er veel onrijpe koffiebessen mee verwerkt.

Als je meer naar het zuiden afzakt, wordt de koffie beter van kwaliteit. In de hoger gelegen gebieden wordt de beste Arabica koffie verbouwd. Het is wel een risicogebied voor vorst, want de plantages bevinden zich op plateaus heel dichtbij de vorstgrens. Als er vorst is, schieten de internationale koffieprijzen onmiddellijk de hoogte in omdat de kans dat de oogst beschadigd wordt groot is. De koffie experts zijn vaak erg enthousiast over de koffies uit deze gebieden. Het is niet alleen het gebied dat een betere koffie geeft maar ook de oogsttechniek die veel verfijnder is. De koffies kunnen vrij zoet zijn met zachte amandel en nootachtige smaken in een volle body.

[caption id="" align="aligncenter" width="1134"] Deze blend is samengesteld met koffiebonen uit o.a. Brazilië en Colombia. Bekijk ze in de shop[/caption]

Colombia
De koffieplantages liggen aan de uitlopers van het Andesgebergte. Een vochtig warm klimaat dat gekenmerkt wordt door twee droge en twee natte seizoenen. De koffieplantages bevinden zich op vruchtbare vulkanische grond maar dit geeft veel instabiliteit in de onderlagen met een hoger risico op aardbevingen. Hierdoor wordt er minder in verfijnde productietechnieken geïnvesteerd en zet het land sterk in op productie van bulkkoffie. Maar natuurlijk zijn er ook fantastische koffies te vinden. De Colombiaanse Arabica koffieplantages bevinden zich op een hoogte van 800 tot 1900 meter in de voorgebergten van de Andes. De steile hellingen dwingen tot handpluk en natte verwerking. Dit geeft elegante, goed uitgebalanceerde, zuivere, fruitige koffies.

Een heel groot voordeel voor Colombia ten opzichte van de andere koffieproducerende landen is dat het de koffiebonen kan uitvoeren via havens aan de beide oceanen.

Argentinië
Er wordt alleen in het uiterste noorden van Argentinië koffie verbouwd. Daar waar de kreeftskeerkring door het land snijdt. Het betreft voornamelijk Arabica koffie die door de ligging in het Andesgebergte onderhevig is aan verwoesting door vorst.

Bolivia
Er wordt voornamelijk handgeplukte gewassen Arabica koffie geproduceerd. Voor de koffieboeren is transport echter de grootste uitdaging. Bolivia is niet aan een zee gelegen en de koffieplantages liggen voornamelijk in afgelegen gebieden. Hierdoor is transport moeilijk en duurder dan de omringende landen.

Peru
In de voorgebergten van de Andes wordt veel koffie verbouwd. Dit is voor veel arme gezinnen de enige vorm van inkomsten. De Peruaanse koffiesoorten zijn aangenaam mild en zoet waardoor ze ideaal zijn voor melanges. De kwaliteit gaat er steeds op vooruit en soms kom je topkwaliteit tegen.

De andere koffielanden in Zuid-Amerika zijn Ecuador en de Galapagoseilanden, Frans-Guyana, Guyana, Paraguay, Suriname en Venezuela.



3.5 Centraal-Amerikaanse koffie


De koffies uit Centraal-Amerika zijn met recht en reden enorm populair. Koffie zit namelijk diep geworteld in de cultuur.

Guatemala
Koffie is heel belangrijk in Guatemala, waar 90% van de bevolking onder de armoedegrens leeft. Alle koffieplantages zijn eigendom van niet-indianenen. De enorme grote rijken koffieplantages worden haciënda’s genoemd. De duizenden koffieboerderijen worden finca’s genoemd. Guatemala kent 300 microklimaten waardoor het typeren van de verschillende koffiesoorten bijna onmogelijk is. Bijna alle koffieplanten worden beschut door bomen. Voor koffie experts geeft dit het ultieme klimaat voor de ontwikkeling van de beste koffie ter wereld. De smaken zijn heel divers en van een heel hoge kwaliteit. De meeste koffiesoorten uit Guatemala kan je beschrijven als medium tot stevig in perfecte balans met een goede zuurgraad waar je bijna altijd schakeringen van rook, specerijen en chocolade in kan terugvinden. De beste koffies vind je bij de kleine boeren.

Mexico
Koffie uit Mexico is voornamelijk van gewassen Arabica en van een gemiddelde kwaliteit. De koffie wordt vooral gebruikt als basis voor blends omdat het niet veel body en aciditeit bezit. De koffiebonen worden door het vermelden van de hoogte geclassificeerd. Mexico richt zich voornamelijk op fairtrade en biologische koffie. Speciality coffee of koffie die aan bepaalde kwaliteitseisen moet voldoen, is er nauwelijks te vinden.

Costa Rica
Costa Rica heeft uitstekende condities voor het maken van sublieme koffies. Als echte koffieliefhebber word je aangeraden het land zeker een bezoek te brengen. Het is het land voor de speciality koffies. De uitstekende condities zijn er door het ideale milde klimaat, een goede vochtigheid, koele nachten, vruchtbare grond en de plantages die liggen op een hoog centraal gelegen bergplateau. Robusta koffie komt niet voor in Costa Rica. Het is allemaal gewassen Arabica. De beste koffies met een breed smakenpalet en een goede zuurtegraad komen uit het gebied vlakbij de hoofdstad San José en de nabijgelegen steden Heredia en Alajuela. Maar ook het Tarrazu gebied ten zuiden van de hoofdstad levert hoge kwaliteit. De balen uit deze gebieden krijgen meestal een label met de vermelding van het gebied. Kenmerkend voor deze koffies zijn de mooie balans met zoete en fruitige smaken. Deze sublieme koffies komen meestal alleen voor bij de kleine koffieboeren. De grote plantages hebben geen uitzonderlijk karakter maar zijn nog steeds bovengemiddeld.

El Salvador
Het heeft geen bodemrijkdommen en is dan ook een heel arm land. Maar het is een land met een enorm rijke koffiegeschiedenis. El Salvador is dan ook afhankelijk van koffie. Families werken generatie na generatie op koffieplantages. De Salvadorkoffie is over het algemeen redelijk zoet. De koffie wordt op een behoorlijke hoogte verbouwd. Het landelijk classificatiesysteem is op basis van de hoogte van de teelt. De blauwgroene SHG classificatie is de beste Salvadorkoffie. Deze heeft een zuurrijke, redelijk volle body die bovendien licht zoet getint is.

De andere koffielanden in Midden-Amerika zijn Cuba, Dominicaanse Republiek,  Guadeloupe, Haïti, Honduras, Jamaica, Martinique, Nicaragua, Panama, Puerto Rico, Trinidad en Tobago. Elk van hen met hun eigen koffiegeschiedenis. Daarnaast geeft koffie een belangrijke bijdrage aan de economie van elk land.



3.6 Aziatische koffie


Een aantal van de koffieproducerende landen in Azië behoren tot de meeste ondernemende ter wereld. De Aziatische koffie heeft een heel andere smaak dan in de andere werelddelen. In het algemeen kun je deze vollere koffies herkennen aan de lage zuurtegraad, toch zwaar, meestal nootachtig en soms tabakachtig. Het merendeel van de koffies zijn Robustabonen. Maar de laatste jaren wordt ook meer aandacht gegeven aan het verbouwen van Arabicabonen.

Vietnam
In 1997 was Vietnam nog de derde grootste koffieproducent ter wereld. De afgelopen jaren heeft het een spectaculaire groei doorgemaakt waardoor het land nu op nummer twee staat van de ranglijst van koffieproducerende landen. Vietnam focust zich vooral op volume, 95% van het volume bestaat uit Robustabonen van een gemiddelde kwaliteit. Arabica komt in Vietnam nauwelijks voor.

Indonesië
De Indonesische archipel telt meer dan 13.500 eilanden. De koffieboerderijen liggen verspreid over zo’n 5000 km in 3 verschillende tijdzones. Dit geeft een enorme verscheidenheid die je terugziet en proeft in de vele verschillende soorten koffies. De bekendste koffiegebieden zijn Sumatra, Java, Sulawesi, Bali, Flores en Irian Jaya. Voornamelijk wordt er Robusta verbouwd. Binnen de 10% Arabicabonen is de diversiteit het grootst en merk je vaak het individuele karakter van de bonen. Over het algemeen kun je de Indonesische Arabica koffies omschrijven als weinig aciditeit, rijk en vol met een lange nasmaak.

Veel Arabica koffies zijn afkomstig van Sumatra en worden verkocht als Sumatran of Blue Sumatran. Op Sumatra wordt zo’n 68% van de totale Indonesische koffie geproduceerd. Uit het noordwestelijk gedeelte van Sumatra komt Mandheling, misschien wel de zwaarste koffie ter wereld. Mandheling heeft een diepe volle rijk smaak in combinatie met een lage aciditeit.

Op het eiland Java wordt ongeveer 12% van de totale Indonesische koffie verbouwd. De Nederlanders brachten de koffie naar hier, wat de eerste koffiecultuur buiten Afrika betekende.

De andere koffielanden in Azië zijn Australië, Cambodja, China, Fiji, Frans Polynesië, India, Laos, Maleisië, Nieuw-Caledonië, Papoea Nieuw-Guinea, Filippijnen, Sri Lanka, Taiwan, Thailand en Vanuatu. Bij de meeste van deze landen is de productie zeer beperkt en uitsluitend voor binnenlandse consumptie.



4. Koffieproductie

Gemalen koffiebonen zijn noodzakelijk voor het zetten van koffie. Er zitten bijna altijd 2 koffiebonen in een koffiebes. Koffiebessen hebben zo’n 8 maanden nodig om te rijpen. De rijpe koffiebessen worden geoogst en verwerkt. Er zijn verschillende manieren om te oogsten. Elke methode heeft een grote invloed op het eindresultaat. Voor een kwalitatieve hoogstaande koffie wordt er zeer selectief en manueel geplukt. Stripping is een plukmethode waarbij de hele koffieplant wordt gestript. Dit wil zeggen dat ook niet rijpe koffiebessen worden geplukt. Deze methode zorgt voor koffie van een inferieure kwaliteit.



Meestal vindt er nog een extra sortering plaats voor het verwerken van de koffiebessen. Droge, natte en anaerobic zijn drie verschillende manieren voor het verwerken van de koffiebessen tot koffiebonen. Afhankelijk van de aanwezigheid van water en de beoogde kwaliteit wordt voor een bepaald type verwerking gekozen.

Bij de natte verwerking of washed coffee worden de bessen in een waterbassin gedaan. De onrijpe bessen blijven drijven en de rijpe bessen zinken naar de bodem. Wanneer de onrijpe bessen uit het bassin zijn gehaald, moet het vruchtvlees van de rijpe koffiebessen verwijderd worden. De buitenste laag van de bessen wordt verwijderd door de bessen onder water door een rooster te persen. Vervolgens laat men het resterende vruchtvlees rond de koffiebonen gedurende 36 uur fermenteren in een fermentatietank. Hierbij wordt het vruchtvlees verder afgebroken door natuurlijke enzymen. Na machinaal borstelen, zijn de koffiebonen volledig zichtbaar.

De koffiebonen moeten nu gedroogd worden met behulp van een droogplateau of droogmachine. Als de koffiebonen een vochtigheidsgehalte van 12% hebben, zijn ze klaar om extra geborsteld te worden. Zo worden de laatste vliesjes verwijderd. De droge bonen worden vervolgens gesorteerd volgens verschillende criteria. Meestal worden ze dan opgeslagen en klaargemaakt voor transport.

Het branden van de koffiebonen gebeurt meestal in het land waar de koffie wordt gedronken. De beste koffie drink je namelijk van vers gebrande koffiebonen. Het branden van de koffiebonen is een zware verantwoordelijkheid, want van alle processen is dit het meest kritische. Tijdens het branden, ontwikkelen de karakteristieken van de koffieboon zich. Voor de koffiebrander een enorme verantwoordelijkheid, want in een paar minuten tijd kan door onoplettendheid of onwetendheid veel geld en tijd verloren gaan. Dit is een kunst en puur vakmanschap. De koffiebrander kan de boon naar een hoger niveau tillen maar kan van een superieure boon ook een inferieure boon maken.

[caption id="attachment_200165" align="aligncenter" width="750"] De brander controleert de kleur van de koffiebonen[/caption]

Er is een heel groot verschil tussen productiebranden en staalbranden voor het cuppen. Het is onmogelijk om exact hetzelfde resultaat te bekomen want het zijn twee totaal verschillende branders en er wordt gewerkt met een enorm verschil in hoeveelheid. In een productiebrander brand je al snel meer dan 100 kg. De eerste productiebranding van een nieuwe koffieboon kan resulteren in een verrassing voor de brander. Het komen tot de juiste roosting vraagt veel ervaring en gaat niet vanzelf.

Het is zo goed als onmogelijk om een identieke branding te creëren. De omgevingstemperatuur en luchtvochtigheid verschillen van dag tot dag. Ook bij een niet-industriële branding moet de koffiebrander rekening houden met temperatuurverschillen van zijn brander. Want bij de eerste branding zal deze een lagere temperatuur hebben dan bij de laatste. Daarom worden de meest fragiele koffies aan het begin van de dag gebrand omdat er dan meer controle is over de temperatuur van de branding. Dit is telkens opnieuw een uitdaging voor de brander en een test om te zien hoe goed hij zijn machine kent. Na roosting van nieuwe koffie wordt er sowieso gecupt. Deze proefsessie is de basis voor het verfijnen van de volgende branding. Het cuppen moet objectief gebeuren, want de koffiebrander mag niet afgeleid worden door voorkeuren en aannames.

Het belangrijkste effect van het branden is dat de smaak zich onder invloed van de hitte ontwikkelt door middel van complexe chemische veranderingen.



5. Koffie zetten

[caption id="attachment_200155" align="aligncenter" width="750"] Gewone filterkoffie wordt hier gezet[/caption]

Het zetten van koffie kan op verschillende manieren. Filterkoffie wordt op een heel andere wijze gezet dan espresso. Voor espresso is een espressomachine noodzakelijk. Voor filterkoffie zou je zelfs met een zakdoek als filter je kopje koffie kunnen maken. De koffiezetapparaten die je met 1 druk op de knop bedient zoals Nespresso en Senseo hebben het maken van koffie veel makkelijker gemaakt, maar zeker niet beter.

Het drinken van koffie is voor velen een bijzonder moment van de dag. Als het maken van koffie ook zo’n bijzonder moment zou worden, dan drinken we koffie die veel lekkerder is. Iets wat je met aandacht maakt, smaakt nu eenmaal beter.



5.1 Betere koffie maken door 9 aandachtspunten


Koffie ontstaat door het mengen van gemalen koffiebonen en heet water. Als je koffie maakt, onttrekt het water veel oplosbare stoffen uit de gemalen koffie. Dit wordt de extractie genoemd. Als alle oplosbare stoffen uit de koffie zouden onttrokken worden, zou de koffie niet lekker zijn. De bitters zullen waarschijnlijk overheersen. Deze 9 aandachtspunten zullen ervoor zorgen dat je een goede basis gebruikt om koffie te maken.

1. Werk alleen met vers gebrande koffiebonen: Koop nooit koffiebonen in een supermarkt. Koffiebonen, en zeker gemalen koffie, verliezen snel hun smaak en aroma. Koffie in een supermarkt heeft meestal veel smaken en aroma’s verloren.

2. De maalgraad: De maalgraad van de koffiebonen is afhankelijk van de bereidingswijze. De maalgraad is bepalend voor de extractie en de doorlooptijd. Daarom is een koffiemolen een belangrijk hulpmiddel bij het maken van filterkoffie of espresso.

3. De verhouding koffie en water: Hoeveel gram gemalen koffie nodig is voor 1 liter water is afhankelijk van de bereidingswijze. Hoe meer koffie ten opzichte van dezelfde hoeveelheid water, hoe sterker de koffie zal smaken. De richtlijn voor espresso is 1 op 2. 20 gram koffie voor een espresso van 40 ml. Voor espresso wordt het resultaat gemeten. Voor filterkoffie is de verhouding ongeveer 60 gram koffie per liter water.

4. Het water: Gebruik altijd vers en koud water.

5. De watertemperatuur: De ideale watertemperatuur bij het maken van koffie is afhankelijk van de de bereidingswijze. De temperatuur ligt tussen 92 en 96°C.

6. De contacttijd tussen het water en de koffie: Het water heeft een bepaalde tijd nodig om de verschillende oplosbare stoffen uit de gemalen koffie te onttrekken. Hoe fijner de koffie gemalen is, hoe minder doorlooptijd er nodig is. Als de maling grover is, dan is er een langere contacttijd nodig. Verder is het ook afhankelijk van de hoeveelheid water, de temperatuur, de druk en de filterstructuur.

7. Verwarm het kopje voor je de koffie maakt.

8. Koffie moet meteen gedronken worden: Een andere temperatuur geeft een andere smaak.

9. Koffie is beperkt houdbaar: Na het branden van de koffiebonen zijn ze beperkt houdbaar. De richtlijn is om de koffiebonen te gebruiken binnen 3 maanden na de branddatum. Het thuis bewaren van koffie vraagt de nodige aandacht.



5.2 Verschillende zetmethodes


Bij het maken van koffie wordt water toegevoegd aan gemalen koffie. Je kan water met een koffiezetapparaat toevoegen, of manueel zoals bij een filterkoffie. Elke zetmethode heeft een andere uitwerking op de koffiesmaak. De oudste zetmethode is waarschijnlijk de Turkse Ibrik. De koffie geschiedenis heeft vele andere manieren voortgebracht.

Filterkoffie: Filterkoffie heeft de laatste jaren aan populariteit gewonnen. Het is weer hip om koffie te maken met een filter. Filterkoffie geeft heel andere smaken dan bijvoorbeeld espresso. Het zoete karakter van de koffieboon is vaak meer uitgesproken. Een goede koffiebar heeft altijd filterkoffie.

Al fresco: De meest basic manier om koffie te maken, is Al fresco. Dat doe je met behulp van een steelpan, een maatbeker en een zeef.

Koffiekan: Dit is een vergelijkbare zetmethode als Al fresco. In plaats van het steelpannetje wordt gebruik gemaakt van een koffiekan.

De cafetière: Deze zetmethode is te vergelijken met Al fresco. Het verschil is dat de gemalen koffie door een ingebouwde zeef in de cafetière van het water wordt gescheiden.

De Napolitaan: In de Napolitaanse omkeerpot wordt de koffie gemaakt met behulp van filtergaatjes in het koffiemandje. De maalgraad is afhankelijk van de grootte van de gaatjes.

Chemex: Met de Chemex wordt een frisse filterkoffie gemaakt. De Chemex heeft de vorm van een zandloper.

AeroPress: De AeroPress is een manueel filterkoffie apparaat waarmee je met duwkracht heerlijke koffie kan zetten.

Espresso: Het maken van een espresso gaat niet zonder een machine. Voor een espresso is ook een goede koffiemolen noodzakelijk omdat de koffiebonen heel fijn gelijkmatig gemalen moeten worden. Met een Nespresso koffiemachine en een volautomatische espressomachine maak je een espresso met één druk op de knop. Enkel met een halfautomatische espressomachine kan je een espresso maken zoals in de beste koffiebars.

De Vacuümpot of Syphon of Conakan: Met een Syphon wordt de gemalen koffie in het water geweekt. Het water wordt aan de kook gebracht. De koffie stijgt in de buis en wordt opgevangen.

Percolators: De percolator wordt op het vuur gezet. Het water wordt gekookt waardoor het door een holle buis door het geperforeerde bakje met gemalen koffie stijgt. Op deze manier wordt de koffie gefilterd.



5.3 Koffie als basis voor verschillende dranken


[caption id="attachment_200158" align="aligncenter" width="750"] Espresso is de basis voor verschillende koffiedranken[/caption]

Met espresso als basis:
Espresso: Een espresso wordt gemaakt met een espressomachine. Bevat tussen de 25 en 30 ml koffie en heeft een doorlooptijd tussen de 25 en 30 seconden. Een goede espresso heeft aan het oppervlak een mooie, dikke, hazelnootkleurige crema.

Americano: Een americano is een 25 tot 30 ml espresso aangelengd met ongeveer 40 ml heet water.

Cappuccino: Een cappuccino bevat 25 tot 30 ml espresso aangevuld met gestoomde melk en afgewerkt met een laagje melkschuim.

Cortado: Een cortado bevat 25 tot 30 ml espresso met een beetje hete melk maar geen melkschuim.

Espresso Macchiato: Dit is een espresso met een toefje melkschuim.

Flat White: Een flat white heeft een hogere concentratie koffie door een dubbele espresso en wordt afgewerkt met zo’n 70 ml gestoomde melk.

Caffè latte: Een latte is 25-30 ml espresso met daarboven 200-250 ml gestoomde melk en een dun laagje melkschuim.

Latte Macchiato: Een latte macchiato heeft de omgekeerde volgorde van een normale latte. Eerst de gestoomde melk en vervolgens de espresso.

Long Black: Een long black is vergelijkbaar met een americano maar dan omgekeerd.

Ristretto: Een Ristretto is een geconcentreerde koffie met dikke textuur en een intensere smaak dan een normale espresso.

Caffè breve: De caffè breve is de Amerikaanse variant op de klassieke caffè latte waarbij de helft van de melk wordt vervangen door opgeklopte room.

Espresso doppio: Dit is een dubbele espresso in één kopje.

Met filterkoffie als basis:
Koffie verkeerd: Een kop koffie met veel gewone melk is een koffie verkeerd. Deze drank wordt met filterkoffie gemaakt.

Café au lait: Café au lait is klassieke, Franse ontbijt koffie. Deze drank is vergelijkbaar met de koffie verkeerd want heeft ook filterkoffie als basis.


6. Koffie drinken

Koffie drinken doen we al enkele eeuwen. De manier waarop en waarom we koffie drinken, is door de jaren heen veranderd.



6.1 Tussen de 17e en 19e eeuw


In de eerste helft van de 17e eeuw is koffie drinken geëvolueerd van een medicijn naar een sociale activiteit. Kooplieden die met hun glimmende koffiepotten, kopjes, lepels, bladen en suiker uit het Oosten kwamen, zorgden als eersten voor een groei in het drinken van koffie. Aanvankelijk werd het drinken van koffie nog scherp bekritiseerd door de katholieke kerk. Koffie werd door priesters als een surrogaat van de duivel beschouwd omdat de door Christus geheiligde wijn door moslims verboden was. Het was paus Clemens VIII die koffie drinken goedkeurde. Daarna is koffie in heel Europa populair geworden. Een andere reden waarom koffie zo populair werd, was de beschikbaarheid. Koffie kwam ook op het juiste moment, want in de 17e en 19e eeuw vond veel diepgaande sociale, culturele en intellectuele verandering plaats. Koffie drinken hoorde daar bij omdat men er aan toe was. Want koffie werd gedronken in koffiehuizen. Zoals wij nu koffie drinken in een koffiebar. Koffiehuizen werden een soort van ontmoetingsplaats voor het culturele leven. De koffiehuizen hadden klanten uit alle rangen en standen. Er werden veel contacten gelegd en zaken gedaan. Maar het gaf ook ruimte als belangrijke uitlaatklep van de publieke opinie.

Nederlanders waren in die tijd belangrijke koffiehandelaren waardoor koffie drinken heel normaal werd. Er was nauwelijks een huis, van welke stand ook, waar niet dagelijks koffie werd gedronken. De koffiehuizen in de rest van Europa hadden dezelfde functie als die in Nederland.

In de 19e eeuw was koffie nog steeds de favoriete drank en de koffiehuiscultuur was stevig verankerd in de samenleving. Door onder andere de stijging van de huurprijzen en de slechtere economische situatie veranderden de koffiehuizen. Er moest meer geld verdiend worden waardoor vele koffiehuizen cafés en restaurants werden. Daarmee verdween ook de unieke sfeer.



6.2 Anno 2018


[caption id="attachment_200161" align="aligncenter" width="750"] La Viet Coffee bar in Vietnam[/caption]

De beste koffie drink je in een koffiebar met een top barista. Dat geldt zeker voor espresso, want hiervoor heb je naast een dure espressomachine ook een goede koffiemolen nodig. Filterkoffie daarentegen kan je eenvoudig thuis maken. Om echt lekkere koffie te drinken, heb je wel wat kennis en ervaring nodig. De 9 principes zijn een belangrijke basis.

Als je koffie drinkt, kan je best even roeren met een lepeltje om de verschillende smaken goed te mengen. Om de smaak zo volledig mogelijk waar te nemen, kan je het best slurpen. Slurpen zorgt er namelijk voor dat er zuurstof bijkomt die de koffie verspreidt over alle smaakpapillen in je mond.

Proef meteen je koffie, want verschillende temperaturen brengen smaak nuances met zich mee. Een filterkoffie bijvoorbeeld kan al totaal anders smaken als hij 5 graden is afgekoeld.

Een goed gezette koffie heeft geen toevoegingen van melk of suiker nodig. Koffie drink je zonder suiker. Koffie bevat voldoende zoete smaken. We voegen suiker niet enkel toe uit gewoonte maar omdat de meeste koffies die we drinken, echt niet lekker zijn. Ze zijn slecht gezet met inferieure koffiebonen. Als je suiker moet toevoegen, dan is de smaakbalans niet goed. Te veel bitters kan je camoufleren met suiker maar het is aangewezen om juist de zetmethode te perfectioneren en/of kwalitatief hoogstaande koffiebonen te gebruiken.

Als je gewend bent om suiker toe te voegen, dan is het advies om eerst te proeven. Zo leer je de pure smaken kennen. Doe dit zeker als je de volgende keer in een goede koffiebar bent. Vertel de barista dat je wil leren om koffie te drinken zonder suiker. Een goede barista zal je zeker helpen en zal je veel kunnen vertellen over de koffie die voor je gezet wordt.



7. Cafeïne in koffie



Is koffie gezond? Koffie heeft een opwekkend effect. Dat komt door de aanwezigheid van cafeïne. Wie 1 à 2 kopjes koffie per dag drinkt, kan merken dat koffie goed is voor de concentratie, prestatiebevorderend is, verhogend effect heeft op de reactiesnelheid en vermoeidheid kan tegengaan. Topsporters drinken daarom vaak koffie voor het leveren van prestaties. Cafeïne heeft ook het voordeel dat het uithoudingsvermogen en de snelheid toeneemt. Sinds 2004 staat cafeïne niet meer op de dopinglijst omdat het onmogelijk is om inname van cafeïne te voorkomen.

Teveel cafeïne kan je gezondheid wel schaden. Wie regelmatig teveel cafeïne tot zich neemt, zal moeilijker in slaap vallen. Het kan ook zorgen voor hartkloppingen, beven, hoofdpijn, duizeligheid en rusteloosheid.

Let wel op met de koffiesoort Robusta. Robusta bevat namelijk dubbel zoveel cafeïne als Arabica.



7.1 Cafeïnevrije koffie


Cafeïnevrije koffie wordt reeds vanaf het begin van de twintigste eeuw geproduceerd. Cafeïne heeft vrijwel geen smaak maar tijdens het verwijderen, bestaat de kans dat andere smaakstoffen ook verwijderd worden. Daarom was tot ongeveer 1980 cafeïnevrije koffie redelijk smakeloos. Maar daar kwam verandering in door ongegronde angst over mogelijke gezondheidsrisico's door cafeïne. Door deze verhoogde interesse kreeg cafeïnevrije koffie de aandacht van grote koffiemerken waardoor er betere methodes werden ontwikkeld om de cafeïne te verwijderen.

De oudste methode voor het verwijderen van cafeïne is de Kaffee Hag methode. Koolstofdioxide wordt samengeperst tot het bijna vloeibaar is. Vervolgens wordt de koolstofdioxide door gestoomde groene koffiebonen geperst waardoor de cafeïne wordt verwijderd. Door de hoge kosten, wordt deze methode nog maar nauwelijks gebruikt.

De meest voorkomende manier om cafeïne te verwijderen, is door verwarmde, gestoomde groene koffiebonen te weken in een chemisch oplosmiddel. Methylchloride zorgt ervoor dat 97% van de cafeïne wordt verwijderd. Vrijwel geen andere smaakstoffen worden verwijderd. De koffiebonen worden afgespoeld en gedroogd. Vervolgens worden de koffiebonen gebrand waarbij elk restant van het chemisch oplosmiddel door de hoge temperaturen wordt afgebroken.

De smaak van cafeïnevrije koffie is nog steeds niet optimaal. Daarom heeft Mister Barish een blend samengesteld met een natuurlijk laag Cafeïne gehalte.
De Mister Barish EASY blend koop je in de shop.


[caption id="" align="aligncenter" width="480"] EASY koffiebonen met natuurlijk laag cafeïne gehalte[/caption]

Wil je meer weten over koffie? Stel hieronder je vraag of klik door op de vele links, want met Mister Barish lees en leer je alles over koffie!